پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد ;خشایار دادمنش; براساس راهبردهای سند چشم انداز افق ۱۴۰۴ میزان تولید فولاد کشور بایدبه ۵۵ میلیون تن در سال برسد. که از این میزان چیزی در حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون تن جهت صادرات می باشد. ایران در سال ۲۰۱۹ با میزان تولید ۲۵.۶ میلیون تن (طبق گزارش سایت WORLDSTEEL ) در رتبه ۱۰ ام جهان جای دارد و بر طبق برنامه ۱۴۰۴ رتبه خود را تا هشتم ارتقا خواهد داد.
ماده اولیه جهت تولید فولاد سنگ اهن می باشد. برای دستیابی به اهداف ۱۴۰۴ نیاز است سالانه ۱۶۲ میلیون تن سنگ آهن از معادن استخراج شود. در حال حاضر طبق گزارشات جهانی سال ۲۰۱۹ ذخایر ایران چیزی در حدود ۲.۷ میلیارد تن و طبق گزارشات داخلی سال ۱۳۹۷ در حدود ۳.۳ میلیارد تن است. که در هر صورت ذخایر سنگ آهن نهایتا چیزی در حدود ۱۴ تا ۱۷ سال می تواند خوراک شرکت ها را فراهم آورد. این را باید در نظر گرفت که هزینه تامین سنگ آهن چیزی در حدود ۴۳ درصد قیمت تمام شده تولید فولاد را در بردارد و هزینه واردات سنگ آهن به نسبت خرید از داخل تقریبا ۵۰ درصد بیشتر است. در حال حاضر تا پایان سال ۱۳۹۸ حدود ۹۰ تا ۹۳ میلیون تن و پیش بینی میشود که تا سال ۱۴۰۴ حداکثر به میزان ۱۳۰ میلیون تن سنگ آهن برسد که همچنان با ۱۶۲ میلیون تن مورد نیاز جهت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد ۳۲ میلیون تن کسری سنگ آهن وجود دارد. در این صنعت برای اینکه واحد تولیدی به ظرفیت کامل تولید برسد حدودأ به ۳ سال زمان نیاز است و دوره بازگشت سرمایه در این صنعت چیزی بین ۳.۵ تا ۴ سال می باشد. با این تفاسیر با توجه به ظرفیت فعلی تولید فولاد کشور و میزان ذخایر سنگ آهن کشور برآورد میشود ایجاد ظرفیت مازاد در صورت عدم کشف معادن جدید سنگ آهن عملآ طرح های توسعه ای موجود، بی مصرف بوده که بعد از رسیدن به ظرفیت کامل کلیه طرح های توسعه ای نهایتا بعد از گذشت ۴ الی ۷ سال بلا استفاده می باشند. اتفاقی که مشابه آن در صنعت سیمان به وقوع پیوست که با تکیه بر صادرات به کشور عراق این واحد ها توسعه پیدا کردند اما به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی میزان صادرات به طور چشمگیری کاهش پیدا کرد به طوری که در حال حاضر ۳۵ میلیون تن مازاد تولید در این صنعت وجود دارد. اتفاقی مشابه نیز در صنعت روی رخ داده است. ایجاد ظرفیت تولید بالا و بدون توجه به ظرفیت معادن موجود در کشور موجب شده است که شرکت های موجود با ۳۰ الی ۴۰ درصد ظرفیت خود به تولید بپردازند. هزینه هایی که در جهت کارخانه های مازاد تولید سیمان ، شمش روی و احتمالا صنعت فولاد انجام شده است در جهت سرمایه گذاری در صنایع استراتژیک مثل تولید انرژی پاک ، نیروگاه و ... هزینه شود. اینگونه طر ح های بی برنامه و بدون مطالعات کارشناسی دقیق موجب هدر رفت منابع کشور خواهد شد.
علاوه بر مشکل کمبود سنگ آهن، میتوان به مشکلات دیگری که بر سر راه تولید ۵۵ میلیون تن فولاد وجود دارد اشاره کرد
۱- عدم وجود زیر ساخت جهت حمل و نقل جاده ای و ریلی
۲- دور بودن کارخانجات فولادی از منابع آبی کشور
۳- تغییر الگوی شارژ کوره های القایی
۴- عدم تحقق ظرفیت های پیش بینی شده
که هزینه های ایجاد زیرساختها مذکور کمتر از ایجاد طرحهای توسعه ای نخواهد بود.
نظر شما